Potrzeba zmian mechanizmu wyrównawczego w finansowaniu samorządów

Konwentu Powiatów Województwa Mazowieckiego w dniu 17.06.2010 r. podjął stanowisko w sprawie potrzeby zmiany mechanizmu wyrównawczego w ustawie o finansowaniu samorządów. Poniżej prezentujemy propozycje konwentu.

Konwent Powiatów Województwa Mazowieckiego od lat dostrzega mankamenty
i postuluje zmianę mechanizmów wyrównawczych w ustawie o finansowaniu samorządów. Wadą dotychczasowych rozwiązań jest rozbieżność zadań i dochodów przewidzianych na ich realizację oraz nadmierna podatność systemu na wahania koniunktury gospodarczej.

Niedostatek systemu potwierdzają obecne kłopoty  ze zbilansowaniem budżetu  województwa mazowieckiego, obciążonego największą ilością zadań, a jednocześnie najmniejszymi dochodami własnymi w przeliczeniu na 1 mieszkańca wśród wszystkich województw  w Polsce. Sytuacja taka powstała nagle w roku 2010 po odprowadzeniu przez samorząd województwa mazowieckiego tzw. „janosikowego”. Niespodziewane i drastyczne zmniejszenie dochodów spowodowało wycofanie się województwa z realizowanych wspólnie z powiatami i gminami programów inwestycyjnych, kulturalnych, oświatowych, zdrowotnych, a także w zakresie bezpieczeństwa publicznego i pomocy społecznej.

W związku z tym samorządy lokalne w województwie mazowieckim nie będą mogły skorzystać z ważnych dla nas programów rządowych i unijnych. W województwie mazowieckim znajduje się największa ilość powiatów i gmin o minimalnych w skali kraju dochodach na jednego mieszkańca. Zjawiska tego nie dostrzega ogólnopolski mechanizm wyrównawczy. W latach ubiegłych funkcjonowały wdrożone przez samorząd mazowiecki wojewódzkie programy wyrównawcze, które jednak zostały wstrzymane wraz z pogorszeniem się sytuacji finansowej województwa.

Ograniczeniom finansowym podlegają też jednostki samorządu wojewódzkiego rozmieszczone na terenie naszych powiatów, co pogarsza lokalny rynek pracy. Niestabilny system finansowania samorządów skutkuje wymiernymi stratami, które można zmniejszyć z korzyścią dla budżetu państwa.

Proponujemy zwiększenie stabilności systemu finansowania samorządów poprzez:

1) Stworzenie jednego, wspólnego funduszu wyrównawczego dla trzech szczebli samorządu i rozdział tego funduszu na podstawie algorytmu uwzględniającego koszty wykonywanych zadań.
Rozwiązanie takie zwiększy liczbę źródeł zasilania funduszu, zwiększy jego bezwładność i pozwoli uwzględnić wielkość zadań wykonywanych przez poszczególne samorządy.

2) Zastosowanie zasady bilansowania systemu wyrównawczego w okresie 3- letnim tak, aby ubytek dochodów samorządów wpłacających subwencje wyrównawczą był nie większy niż 10% w skali rocznej.

/-/ Zenon Szczepankowski
Przewodniczący Konwentu Powiatów
Województwa Mazowieckiego
Starosta Przasnyski