Ustawa o finansowaniu samorządów - do zmian

Starostowie i prezydenci miast na prawach powiatu postulują konieczność zwiększenia dochodów na zadania własne oraz na rządowe zadania zlecone dla samorządów powiatowych.

W wyniku nowych uregulowań prawnych wynikających z ustawy o finansach publicznych uchwalonej w 2009 r., większość powiatów nie będzie mogła zatwierdzić budżetów na rok 2014, a trudności wystąpią już w 2011 r. Powiaty w większości nie dysponują żadną nadwyżką operacyjną, którą mogłyby przeznaczyć na działania prorozwojowe, inwestycje, ekologię, spłatę zaciągniętych kredytów.

Stan taki jest konsekwencją:
1) Braku jakichkolwiek dochodów (lub rekompensat) z działalności rolniczej, która jest główną gałęzią gospodarki, większości powiatów.
2) Dużych kosztów wykonywania zadań własnych na terenach wiejskich – zniszczone dawne drogi wojewódzkie przejęte przez powiaty, większe koszty oświaty (dodatki wiejskie, mieszkaniowe, mniejsze klasy) nie rekompensowane w żaden sposób subwencją oświatową, większe koszty opieki społecznej, ukrytego bezrobocia i inne.
3) Braku jakichkolwiek dochodów w obszarach trudnej odpowiedzialności powiatów takich jak: służba zdrowia, bezpieczeństwo publiczne, domy pomocy społecznej. Zadania te są finansowane tylko w zakresie działalności bieżącej, bez uwzględnienia koniecznych nakładów na inwestycje, remonty i zakupy inwestycyjne. Koszty tych zadań muszą ponosić powiaty.
4) Niedoszacowanych kosztów rządowych zadań zleconych. Faktyczne koszty tych zadań są o 70% wyższe.
5) Symbolicznych, w stosunku do zadań, dochodów na zadania ekologiczne, ochronę przed klęskami, nadzór nad melioracjami.
6) Dużych i nieuzasadnionych kosztów pozyskiwania dotacji i pożyczek preferencyjnych.
7) Niezrozumiałego obniżenia dochodów z podatku PIT w okresach wzrostu gospodarczego i wzrostu przychodów np. w NFZ, którego budżet jest ściśle powiązany z dochodami osobistymi ludności.

Jednocześnie dostrzegamy obszary wielkich niedostatków w gospodarowaniu środkami publicznymi. Lepsze zagospodarowanie tych środków mogłoby zlikwidować większość obszarów problemowych.
Jednym z głównych mankamentów obecnego systemu finansowania samorządów jest usytuowanie dochodów gdzie indziej niż zadań. Z taką sytuacją mamy do czynienia przy dystrybucji dochodów z podatków PIT i CIT, a także przy dystrybucji dochodów w obszarach bezpieczeństwa publicznego, służby zdrowia, bezpieczeństwa sanitarnego, bezpieczeństwa ekologicznego.

Dla skonkretyzowania postulatu załączamy stanowisko nr 2 i 3 Konwentu jako przykład nieefektywnych rozwiązań i możliwości ich bezkosztowej naprawy.

/-/ Zenon Szczepankowski
Przewodniczący Konwentu Powiatów
Województwa Mazowieckiego
Starosta Przasnyski