Empuzjon – dla kogo jest książka Olgi Tokarczuk?

Olga Tokarczuk – polska pisarka, laureatka Literackiej Nagrody Nobla – nie próżnuje. Dowodem na to jest jej najnowsza książka, czyli „Empuzjon”. Czy i dlaczego warto zwrócić uwagę na wydaną w 2022 roku książkę?

Empuzjon – dla kogo jest książka Olgi Tokarczuk?

Historia najnowszej powieści Olgi Tokarczuk osadzona została w początkach dwudziestego wieku. Są to czasy bezpośrednio poprzedzające wybuch pierwszej wojny światowej. A zatem, mówimy o belle époque, która charakteryzowała się gwałtownym postępem technicznym (wynalezienie samochodów itp.) i pokojem, rozwojem kultury wysokiej… a jednocześnie pogardą wobec kobiet dążących do równouprawnienia oraz emancypacji.

Miejsce akcji również nie zostało wybrane przypadkowo – jest to znane, śląskie uzdrowisko Görbersdorf. Dlaczego warto zwrócić uwagę na lokację? Wydaje się, że powody są dwa (oczywiście, to tylko nasza interpretacja – najlepszą wiedzę na ten temat ma sama autorka):

• bliskie sąsiedztwo gór – jest to świetna okazja, by nadać książce tajemniczego, może nawet ciężkiego klimatu,
• fakt, że wielu spośród bohaterów jest ciężko chorych (czasem śmiertelnie). Takie rozwiązanie wzmaga aurę przemijania i marności, co jest ważne dla całej historii.

„Empuzjon” – męska czy damska książka?

Tak zadane pytanie może wydawać się niecodzienne lub nawet prowokacyjne. Przecież autorką jest kobieta, zadeklarowana zwolenniczka równouprawnienia! Tym mocniej uwagę na siebie zwracają treści zawarte w „Empuzjonie”, w tym w szczególności opinie i dywagacje męskich bohaterów. Prowadzą oni ożywione dyskusje na takie tematy jak na przykład:

• polityka międzynarodowa,
• życie pozagrobowe,
• wybór między monarchią i demokracją oraz wyższość jednego ustroju nad drugim.

Pikanterii dodaje fakt, że goście pochodzą z różnych części Cesarstwa Niemiec (w tym m.in. z Berlina oraz Królewca) i różnią się między sobą pod względem poglądów, wieku czy zajmowanej pozycji społecznej. Taki stan rzeczy sprawia, że jest to świetna okazja do zaprezentowania czytelnikom całej palety poglądów. Niestety, męscy bohaterowie rozmawiają również na temat kobiet… i prezentują typowe w tamtej epoce szowinistyczne podejście.

Z drugiej strony „Empuzjon” zwraca na siebie uwagę z powodu onirycznego, pełnego sennych marzeń klimatu. Wydaje się, że jest to styl typowy właśnie dla literatury tworzonej przez kobietę. Właściwie, trudno powiedzieć, by książka ta wyróżniała się klimatem, ponieważ takie motywy (przenikanie się świata rzeczywistego i fantastycznego, nietypowy styl narracji, skupienie na detalach) to elementy typowe dla całej twórczości Olgi Tokarczuk.